دررفتگی پیاپی شانه، عارضهای است که میتواند زندگی روزمره فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. این مشکل زمانی رخ میدهد که سر استخوان بازو از جایگاه طبیعی خود در حفره شانه خارج میشود. اگر این اتفاق به دفعات و در یک بازه زمانی تکرار شود، به آن دررفتگی مکرر میگویند. گاهی اوقات میتوان دررفتگی شانه را با روشهای غیرجراحی و مراقبتی درمان کرد، اما در مواردی که دررفتگی تکرار میشود، ممکن است عمل جراحی لازم باشد. این نوشتار، به بررسی راههای درمان دررفتگی مکرر شانه میپردازد.
**شلی و ناپایداری مکرر مفصل شانه**
**آنچه در این نوشته میخوانید:**
* شلی و دررفتگی تکرارشونده شانه به چه معناست؟
* آشنایی کوتاه با ساختار مفصل شانه
* نشانههای ناپایداری مکرر شانه
* روشهای تشخیص این مشکل
* گزینههای درمانی موجود
* چگونه با شرایط دررفتگیهای مکرر کنار بیاییم؟
* درمان تخصصی ناپایداری شانه توسط متخصصان مجرب طب فیزیکی و توانبخشی
**شلی و دررفتگی تکرارشونده شانه چیست؟**
این مشکل زمانی پیش میآید که مفصل شانه بیش از یک بار از جای خود خارج شود. پس از اولین دررفتگی، بافتهای نگهدارنده مفصل ممکن است شل یا آسیبدیده شوند و باعث شوند شانه ناپایدار شده و بهراحتی و در فعالیتهای معمولی نیز دوباره دربرود.
**آشنایی کوتاه با ساختار مفصل شانه**
مفصل شانه متحرکترین مفصل بدن است. این مفصل از تقریباً یک توپ (سر استخوان بازو) و یک کاسه کمعمق (حفره گلنوئید) تشکیل شده که به ما امکان حرکات وسیعی را میدهد. ثبات این مفصل بیشتر به وسیله بافتهای نرم اطراف مانند کپسول مفصلی، رباطها و عضلات روتاتور کاف تأمین میشود تا خود شکل استخوانها.
**نشانههای ناپایداری مکرر شانه**
مهمترین علامت، تکرار شدن دررفتگی یا احساس ناپایداری و خالی کردن شانه است. سایر نشانهها ممکن است شامل درد، تورم، احساس ضعف در بازو، محدودیت حرکت و ترس از انجام برخی حرکات باشد.
**روشهای تشخیص این مشکل**
پزشک پس از شنیدن شرح حال دقیق و معاینه فیزیکی، معمولاً از روشهای تصویربرداری مانند عکس رادیوگرافی ساده، سیتیاسکن یا امآرآی برای بررسی آسیبهای استخوانی و بافتهای نرم استفاده میکند.
**گزینههای درمانی موجود**
درمان بستگی به شدت مشکل، سن، سطح فعالیت و سلامت کلی فرد دارد. روشهای غیرجراحی مانند تمرینات تقویتی و فیزیوتراپی برای بهبود ثبات عضلات اغلب خط اول درمان هستند. اگر این روشها کافی نباشند یا آسیبهای ساختاری جدی وجود داشته باشد، ممکن است جراحی برای ترمیم بافتهای پاره شده یا سفت کردن ساختارهای شل شده در نظر گرفته شود.
**چگونه با شرایط دررفتگیهای مکرر کنار بیاییم؟**
پیروی از برنامه توانبخشی و تقویت عضلات اطراف شانه زیر نظر متخصص بسیار مهم است. پرهیز از حرکات و فعالیتهایی که خطر دررفتگی را افزایش میدهند و آگاهی از وضعیت بدن در هنگام ورزش یا کار میتواند به پیشگیری از وقوع مجدد کمک کند.
**درمان تخصصی ناپایداری شانه توسط متخصصان مجرب طب فیزیکی و توانبخشی**
متخصصان طب فیزیکی با ارزیابی دقیق، میتوانند یک برنامه درمانی شخصیسازی شده برای شما طراحی کنند. این برنامه ممکن است شامل تمرینات ویژه، آموزشهای حرکتی، مدالیتههای مختلف برای کنترل درد و در نهایت بازگشت ایمن و تدریجی به فعالیتهای روزمره و ورزشی باشد.
در رفتگی مکرر شانه چیست؟
مفصل شانه، پرتحرکترین مفصل در بدن شماست. این قابلیت بالا به شما اجازه میدهد دستتان را بلند کنید، بچرخانید و به سمت بالا بکشید. اما همین آزادی حرکت زیاد، باعث میشود شانه نسبت به دررفتگی آسیبپذیرتر باشد.
دررفتگی شانه وقتی پیش میآید که سر استخوان بازو با فشار از جایگاه طبیعی خود در حفره شانه خارج شود. این آسیب معمولاً در پی یک حادثه ناگهانی مثل زمین خوردن یا برخورد شدید رخ میدهد. همچنین کسانی که ورزشهایی مانند شنا، تنیس و فوتبال را به صورت حرفهای انجام میدهند، بیشتر در معرض این نوع آسیب هستند.
پس از یک بار دررفتگی، شانه بسیار مستعد دررفتگیهای بعدی میشود. در این شرایط، حتی با یک حرکت کوچک یا فشار کم، ممکن است شانه دوباره از جای خود خارج شود. به این حالت، بیثباتی مزمن شانه یا دررفتگی عودکننده گفته میشود.
توضیح مختصر درباره آناتومی مفصل شانه
مفصل شانه در مجموع از سه استخوان اصلی ساخته شده است:
– استخوان بازو
– استخوان کتف
– استخوان ترقوه
سر گرد استخوان بازو، درون یک گودی نه چندان عمیق در استخوان کتف قرار میگیرد. این گودی کاسهای شکل را حفره گلنوئید مینامند. بافت محکمی از جنس رباط به نام کپسول شانه، مانند یک سیستم نگهدارنده عمل میکند و سر استخوان بازو را در وسط حفره گلنوئید ثابت نگه میدارد. این بافت، تمام سطح مفصل شانه را میپوشاند و قسمت بالایی استخوان بازو را به استخوان کتف متصل میکند. علاوه بر این، تاندونها و ماهیچههای قدرتمندی در اطراف شانه وجود دارند که به پایداری و استحکام این مفصل کمک میکنند.
علائم دررفتگی مکرر شانه
نشانههای دررفتگی مکرر شانه بسته به میزان شدت، تعداد دفعات دررفتگی و دلیل اصلی ایجاد آن میتواند فرق کند. اصلیترین نشانههای تکرارشونده دررفتگی شانه عبارت است از:
درد زیاد
ناپایداری و لق زدن مفصل
کمقوتی ماهیچهها
شنیدن صداهایی مثل تقه یا کلیک
کاهش دامنه حرکت شانه
درد شدید
دررفتگیهای پیاپی شانه میتواند درد زیادی ایجاد کند. این درد به ویژه در زمان دررفتگی و دقیقاً پس از آن، اغلب بسیار شدید است.
بی ثباتی
پس از دررفتگی، مفصل شانه ممکن است لق شده و ثبات خود را از دست بدهد. این وضعیت میتواند باعث شود شانه دوباره از جای خود خارج شود. حتی بعد از درمان و جااندازی، این احساس ناپایداری ممکن است برای مدتی باقی بماند. در نتیجه، انجام کارهای عادی روزانه که نیازمند حرکت دادن و چرخاندن شانه به اطراف است، میتواند سخت و دردسرساز شود.
ضعف عضلات
ماهیچههای اطراف مفصل شانه ممکن است بر اثر دررفتگیهای پیاپی قدرت خود را از دست بدهند، به ویژه اگر این دررفتگیها به موقع درمان نشوند. این ضعف میتواند باعث شود احساس لقزدگی و ناپایداری در شانه بیشتر شود و انجام بعضی از کارها برای فرد سختتر گردد.
صداهای ضربه زدن یا کلیک کردن
برخی از کسانی که بارها دچار دررفتگی شانه شدهاند، ممکن است هنگام حرکت دادن بازو در حالتهای مشخصی، صدای تق یا کلیکی از مفصل شانه خود بشنوند. این صدا معمولاً زمانی ایجاد میشود که مفصل شانه به طور موقت از محل خود خارج شده و دوباره به جای اولیهاش بازمیگردد.
محدوده حرکتی محدود
شل شدن پیاپی شانه میتواند به ایجاد بافت جوشگاه (اسکار) درون مفصل بینجامد. این بافت اضافی میتواند محدوده حرکتی شانه را کمتر کند. در نتیجه، انجام بعضی از کارها و حرکات عادی سختتر میشود و ممکن است فرد احساس کند شانهاش ضعیفتر شده یا ثبات کافی ندارد.
احساس میکنید شانهتان بارها و بارها از جای خود خارج میشود؟ این مشکل ممکن است نشانهای از یک وضعیت به نام “ناپایداری مکرر شانه” یا همان دررفتگیهای تکرارشونده باشد.
وقتی این اتفاق میافتد، معمولاً بافتها و ساختارهایی که شانه را در جای خود نگه میدارند، کشیده یا آسیب دیدهاند. این باعث میشود مفصل شانه لق بزند و حتی با حرکات ساده یا کوچک نیز به راحتی از جا دربرود.
**چند نشانه رایج:**
* بیرونزدگی مکرر شانه با فعالیتهای عادی
* احساس لقی و ناپایداری در مفصل شانه
* ترس یا نگرانی از انجام برخی حرکات به خاطر احتمال دررفتگی
* ممکن است درد یا تورم نیز وجود داشته باشد.
اگر چنین علائمی دارید، مهم است که برای بررسی دقیقتر و دریافت راهنمایی درمانی مناسب، به پزشک مراجعه کنید.
راههای تشخیص در رفتگی مکرر کتف
اگر بارها شانهتان دررفته است، لازم است برای بررسی دقیق به پزشک متخصص ارتوپدی یا طب فیزیکی مراجعه کنید. تشخیص معمولاً با یک معاینه بدنی آغاز میشود. در این معاینه، ممکن است آزمایشهایی انجام شود تا میزان پایداری و حرکات مفصل شانه سنجیده شود. پزشک احتمالاً درباره سوابق پزشکی شما، از جمله آسیبها یا دررفتگیهای قبلی شانه نیز پرسش خواهد کرد.
همچنین ممکن است برای بررسی دقیقتر آسیب و اطمینان از نبود مشکلات دیگر، آزمایشهای تصویربرداری مانند عکسبرداری با اشعه ایکس یا امآرآی تجویز شود. اشعه ایکس میتواند شکستگیها یا ناهنجاریهای استخوانی را نشان دهد، در حالی که امآرآی تصویر جزئیتری از مفصل شانه و بافتهای نرم اطراف آن ارائه میدهد.
روشهای درمان دررفتگی مکرر شانه
درمان دررفتگیهای پیاپی شانه به چیزهای زیادی بستگی دارد؛ مثل دلیل اصلی مشکل، تعداد دفعات و شدت دررفتگی، سن فرد، وضعیت کلی سلامتی و میزان فعالیت روزمرهی او. در ادامه، برخی از روشهای درمانی رایج را مرور میکنیم.
درمان دررفتگی مکرر شانه بدون جراحی
برای درمان دررفتگیهای پیاپی شانه، راههای غیرجراحی مختلفی پیش رو دارید. اما باید به خاطر داشته باشید که این روشها ممکن است برای همه جواب ندهند و گاهی اوقات چارهای جز جراحی وجود ندارد. این درمانهای بدون عمل معمولاً زمانی مؤثرند که آسیب وارده به مفصل شانه خیلی جدی نباشد.
برخی از این روشهای غیرجراحی عبارتند از:
* تمریندرمانی و فیزیوتراپی
* تغییر و اصلاح نحوه انجام فعالیتها
* استراحت دادن به شانه و استفاده از کمپرس یخ
* پوشیدن بریس یا بانداژ مخصوص
* مصرف داروهای ضدالتهاب
درمان دررفتگی مکرر شانه با فیزیوتراپی
فیزیوتراپی با تقویت ماهیچههای اطراف مفصل شانه، به محکمتر و قویتر شدن آن کمک میکند. متخصص فیزیوتراپی میتواند ورزشهای ویژهای را به شما آموزش دهد که عضلات کلاهک چرخاننده شانه را تقویت میکنند، وضعیت قرارگیری بدن و تعادل شما را بهتر میسازند و باعث میشوند شانهتان راحتتر و بیشتر حرکت کند.
اصلاح فعالیت
پرهیز از کارهایی که در آنها دستها به طور مکرر بالای سر حرکت میکنند یا ورزشهایی که در آنها برخورد فیزیکی وجود دارد، میتواند احتمال بیرون زدن مکرر مفصل شانه را کمتر کند.
استراحت و یخ درمانی
میتوانید با استراحت دادن به شانه و گذاشتن کمپرس یخ روی قسمت آسیبدیده، درد و ورم آن را کمتر کنید.
استفاده از بریس
استفاده از یک بریس یا بند مخصوص میتواند به ثابت نگه داشتن مفصل شانه کمک کند. این وسیله با ایجاد حمایت مناسب، خطر جابجایی و دررفتگی مفصل را کاهش میدهد.
داروهای ضد التهابی
داروهای ضد درد و ضد التهاب غیرکورتونی مثل ایبوپروفن میتوانند درد و ورم را کمتر کنند. گاهی اوقات ممکن است پزشک برای تسکین بیشتر، آمپولهای کورتونی را پیشنهاد کند تا درد و التهاب سریعتر کاهش یابد.
درمان مشکل شانهای که بارها در میرود، با فیزیوتراپی چگونه انجام میشود؟
وقتی مفصل شانه چندین بار از جای خود خارج میشود، بافتهای اطراف آن ضعیف یا آسیب میبینند. هدف فیزیوتراپی در این شرایط، کمک به قویتر شدن این بافتها و بازگرداندن ثبات و حرکت طبیعی به شانه است.
روند درمان معمولاً با یک ارزیابی دقیق آغاز میشود. فیزیوتراپیست حرکت شانه، قدرت عضلات و میزان ناپایداری آن را بررسی میکند. سپس بر اساس این بررسی، یک برنامه درمانی شخصیسازی شده برای شما طراحی میشود.
این برنامه اغلب شامل این بخشهاست:
* **کنترل درد و کاهش التهاب:** در مراحل اولیه ممکن است از روشهایی مانند کمپرس سرد برای کاهش درد و تورم استفاده شود.
* **بازگرداندن دامنه حرکت:** با انجام حرکات ملایم و خاص، سعی میکنند تا شانه شما بتواند مانند قبل و بدون درد حرکت کند.
* **تقویت عضلات:** این مهمترین بخش درمان است. تمرینها به گونهای انتخاب میشوند که عضلات اطراف مفصل شانه، به ویژه عضلات کتف و چرخانندههای شانه، به تدریج قوی شوند. این عضلات قوی مانند یک نگهدارنده طبیعی عمل کرده و از دررفتگی دوباره شانه جلوگیری میکنند.
* **بهبود تعادل و هماهنگی:** تمرینهایی برای بهبود کنترل و ثبات شانه در موقعیتهای مختلف به شما آموزش داده میشود.
* **بازگشت به فعالیتهای روزمره و ورزش:** در نهایت، تمرینها به سمت فعالیتهای خاصی که در زندگی یا ورزش شما اهمیت دارند، هدایت میشوند تا با اطمینان و بدون خطر به آنها بازگردید.
توجه به این نکته مهم است که موفقیت این درمان به عواملی مانند میزان آسیب، تداوم شما در انجام تمرینها و پیروی از دستورات فیزیوتراپیست بستگی دارد. در برخی موارد، اگر آسیب بسیار شدید باشد، ممکن است درمان فیزیوتراپی به تنهایی کافی نباشد و نیاز به روشهای دیگری مانند جراحی وجود داشته باشد.
درمان دررفتگی مکرر کتف با جراحی
برای درمان دائمی دررفتگیهای پیاپی شانه، عمل جراحی گزینه مناسبی است. انتخاب موثرترین نوع عمل به شدت آسیبی که مفصل دیده است بستگی دارد. پزشک متخصص با بررسی تصاویر امآرآی میتواند بهترین شیوه جراحی برای رفع این مشکل را مشخص کند.
روشهای جراحی برای درمان دررفتگی مکرر شانه عبارتند از:
جراحی آرتروسکوپی
جراحی باز
جراحی آرتروسکوپی
آرتروسکوپی شانه یک روش جراحی ملایم و کمتهاجم است. در این روش، پزشک میتواند آسیبهای بافتهای نرم شانه را ترمیم کند یا مفصل آن را محکم و پایدار سازد. در حین جراحی، یک دوربین بسیار کوچک و ابزارهای ویژه پزشکی از طریق چند برش ریز به درون مفصل شانه فرستاده میشوند.
جراحی باز
در برخی شرایط، برای درمان آسیبهای جدی یا مشکلات ساختاری در مفصل شانه، ممکن است نیاز به انجام یک عمل جراحی با برش بزرگتر باشد. این روش که جراحی باز نامیده میشود، به پزشک امکان میدهد تا با ایجاد یک برش وسیعتر، به طور مستقیم به داخل مفصل دسترسی پیدا کرده و آن را ترمیم کند.
زندگی با دررفتگی های مکرر شانه
اگر به طور مکرر شانهتان در میرود، بسیار مهم است که برای کنترل این مشکل و جلوگیری از تکرار آن، اقدامات مناسب را انجام دهید. در ادامه چند راهکار ساده برای زندگی با این شرایط ارائه میشود:
* عضلات اطراف مفصل شانه را تقویت کنید.
* در انجام کارهای روزمره، روش و حالت صحیح بدن را رعایت نمایید.
* برای مواقعی که شانه دوباره در میرود، از قبل آماده باشید.
* از انجام کارها و ورزشهایی که فشار زیادی به شانه وارد میکنند، پرهیز کنید.
* وزن خود را در محدوده مناسب نگه دارید.
* دستورات و برنامه درمانی که پزشک متخصصتان توصیه کرده است، به دقت دنبال کنید.
تقویت عضلات اطراف مفصل شانه
درمان فیزیوتراپی شانه و انجام حرکات ورزشی به طور منظم، باعث قویتر شدن ماهیچههای اطراف مفصل شانه میشود. این کار میتواند به پایدارتر شدن مفصل و کمتر شدن احتمال دررفتگی آن کمک کند. متخصص فیزیوتراپی میتواند با توجه به شرایط ویژه شما، یک مجموعه تمرین ورزشی مناسب و شخصیسازی شده طراحی کند.
استفاده از تکنیک مناسب در حین انجام فعالیتهای روزانه
هنگام برداشتن و جابهجایی وسایل، روش درست را به کار بگیرید و از کارهایی که فشار زیادی به مفصل شانه وارد میکنند، پرهیز کنید.
داشتن آمادگی در هنگام در رفتن مجدد
اگر دوباره مفصلتان از جای خود خارج شد، حتماً از یک بند یا آتل مخصوص استفاده کنید. لازم است بدون معطلی به پزشک مراجعه کنید تا از صدمات بیشتر و تکرار این مشکل در آینده جلوگیری شود.
اجتناب از فعالیتهای پرفشار بر روی مفصل شانه
ورزشهایی مثل وزنهبرداری یا ورزشهای پربرخورد ممکن است احتمال دررفتگی مفصل شانه را بیشتر کنند. اگر چنین ورزشهایی انجام میدهید، لازم است با روش صحیح تمرین کنید و از وسایل محافظتی مناسب استفاده نمایید تا خطر آسیب را کم کنید.
حفظ وزن مناسب
وزن بالا میتواند فشار بیشتری به مفاصل شما از جمله مفصل شانه وارد کند. حفظ وزن مناسب با کمک تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم، میتواند خطر دررفتگی شانه را کاهش دهد.
دنبال کردن برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک
اگر شانهتان دررفته است، بسیار مهم است که دستورات و برنامه درمانی که پزشک به شما میدهد را به دقت دنبال کنید. این کار به جلوگیری از دررفتگی دوباره شانه کمک زیادی میکند. برنامه درمانی ممکن است شامل جلسات فیزیوتراپی، استراحت دادن به شانه و مصرف دارو باشد. در بعضی موارد نیز ممکن است پزشک عمل جراحی را لازم بداند.
درمان دررفتگی مکرر شانه توسط بهترین متخصص طب فیزیکی
دررفتگی مکرر شانه یک مشکل رایج است که درد زیادی ایجاد میکند. این اتفاق زمانی میافتد که سر استخوان بازو بارها از جایگاه خود در مفصل شانه بیرون میزند. اگر شما هم به طور مکرر شانهتان در میرود، میتوانید برای درمان به کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی لاله مراجعه کنید. در این کلینیک در تهران، دکتر محمدرضا برزگری، متخصص طب فیزیکی، شما را درمان خواهند کرد.
