فلج مغزی
آسیب های ناشی از نرسیدن اکسیژن مغز قبل از تولد، در هنگام تولد و بعد از آن تا در سنین کودکی می توانند موجب بروز فلج مغزی (cp) شوند.
تاخیر در مراحل رشد حرکتی کودک ممکن است اولین علامت فلج مغزی باشد.
اختلال در بخش هایی از مغز که مسئول کنترل حرکت بدن هستند سبب بروز فلج مغزی می شود. آسیب دیدگی مغز در اوایل زندگی و یا رشد غیر طبیعی مغز در دروان جنینی علت اصلی بروز این عارضه مغزی است که می تواند بر عملکرد صحیح سایر قسمت های بدن نیز تاثیر منفی بگذارد.
اختلال در یادگیری و عقب ماندگی ذهنی و مشکلات بینایی و شنوایی در کنار مشکلات جسمی از مهم ترین و جدی ترین عوارضی هستند که این بیماری به همراه دارد.
آسیب های مغزی که در نتیجه این بیماری ایجاد شده اند پیشرونده نیست اگرچه عوارض جسمی ایجاد شده در صورت عدم توانبخشی و پیگیری امور درمانی پیشرونده هستند.
لازم است که بیماران سی پی باید تا زمان پایان یافتن رشد جسمی یعنی تا اتمام بلوغ تحت نظر متخصص و فیزیوتراپیست باشند تا عوارض کمتری در بزرگسالی برای آن ها وجود داشته باشد.
شدت فلج مغزی در برخی مبتلایان بحدی زیاد است که نوزاد در چند روز ابتدایی زندگی از دنیا می رود و در برخی به حدی خفیف است که مشکل جدی در زندگی عادی وی ایجاد نمی کند ، اگرچه اغلب مبتلایان در میانه طیف قرار دارند و نیازمند دریافت درمان های توانبخشی بخصوص فیزیوتراپی فلج مغزی هستند.
سی تی اسکن، الکتروانسفالوگرام، الکترومیوگرام، ام آر آی، آزمایش خون و سونوگرافی از بافت مغز در تشخیص دقیق این عارضه به پزشک متخصص کمک می کنند.
کودکان مبتلا به فلج مغزی اغلب نسبت به همسالان خود کمبود وزن دارند. این کودکان معمولا از مشکل یبوست نیز رنج میبرند به همین دلیل والدین و درمانگران کودکان مبتلا باید با تغذیه مناسب این کودکان آشنایی کامل داشته باشند.
دلایل و عوامل خطر
- رشد غیر طبیعی مغز در دوران جنینی
- نرسیدن اکسیژن به مغز نوزاد بدلایلی همچون زایمان سخت و طولانی
- خونریزی مغزی در دوران جنینی و یا پس از تولد در اثر حوادث ناگهانی
- سکته مغزی در دروان جنینی و پس از تولد
- بیماری های ژنتیکی
- بعضی عفونت های ویروسی مادر در دوران بارداری
- عفونت های مغزی
- ناهنجاری های عروق خونی نوزاد یا مادر
- فشار خون بالای مادر در دوران بارداری
- سطح پائین قند خون مادر در دوران بارداری
- حاملگی چندقلویی
درمان فلج مغزی
فلج مغزی درمان قطعی نداشته و هدف از درمان توانبخشی بیماران برای داشتن زندگی بهتر، کاهش عوارض بیماری و افزایش استقلال فردی در آینده است.
پس از تشخیص فلج مغزی تست های فیزیوتراپی برای ارزیابی حرکات کودک و تست های روانشناسی برای ارزیابی رشد ذهنی کودک برای مشخص شدن شدت آسیب ایجاد شده و میزان نیاز بیمار به درمان های توانبخشی انجام می گیرد.
در اغلب کودکان فلج مغزی برای کمک به موفقیت بیشتر روش های توانبخشی اسپلینت، ارتوز و قالب های گچی نیز تجویز می شود.
این وسایل کمکی در حفظ و ایجاد ثبات در مفصل و قرار دادن مفصل در وضعیت مناسب و جلوگیری از کشش بیش از حد عضلات بسیار موثر هستند.
فیزیوتراپی فلج مغزی
فیزیوتراپی موثرترین راهکار در توانبخشی و کاهش عوارض مبتلایان سی پی است.
فیزیوتراپی باید در کمترین زمان ممکن آغاز شده و تا زمانی که فیزیوتراپیست مشخص می کند ادامه یابد. افزایش تحرک و حفظ استقلال و کاهش وابستگی به اطرافیان از مهم ترین اهداف فیزیوتراپی هستند.
تمرینات و نرمش های مخصوصی که فیزیوتراپیست برای این بیماران تجویز می کند می تواند به تقویت عضلات ضعیف شده و جلوگیری از پیشرفت مشکلات ایجاد شده کمک کند.
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست یکی از مدالیته های فیزیوتراپی است که در کنار تمرین درمانی برای این کودکان مورد استفاده قرار می گیرد.
از آن جایی که کودکان سی پی دچار مشکلاتی در حرکت مناسب و حفظ تعادل هستند والدین این کودکان می توانند با دریافت خدمات فیزیوتراپی در منزل مشکلات کودک خود در این زمینه را کاهش دهند.
دریافت خدمات فیزیوتراپی در منزل بدون خروج از محل زندگی و مراجعه به کلینیک فیزیوتراپی برای این کودکان بسیار مفید و مناسب است.
کاردرمانی نیز یک از روش های توانبخشی کودکان سی پی است که با هدف افزایش استقلال و بهبود مهارتهای حرکتی بیماران مبتلا انجام می گیرد.
برخی کودکان سی پی دچار مشکلات تکلم و بلع غذا نیز هستند که این مشکلات نیز با گفتار درمانی قابل کنترل و بهبودی هستند.
