بیماری اماس که با نام مولتیپل اسکلروزیس نیز شناخته میشود، یکی از رایجترین بیماریهای مربوط به سیستم عصبی در میان بزرگسالان جوان است. این بیماری اغلب در بازه سنی ۲۰ تا ۴۰ سال خود را نشان میدهد. اماس در دسته بیماریهای خودایمنی قرار دارد، به این معنی که سیستم دفاعی بدن به اشتباه به سلولهای عصبی خود فرد حمله میکند. این حمله به بخش مرکزی سیستم عصبی، یعنی مغز و نخاع، آسیب وارد میکند. در این نوشته، به طور کامل به دلایل احتمالی، نشانهها، گونههای مختلف، راههای شناسایی و گزینههای درمانی این بیماری خواهیم پرداخت.

بیماری ام اس روی کدام قسمتهای بدن اثر میگذارد؟
در این نوشته میخوانید:
بیماری ام اس چیست؟
چه چیزهایی باعث ابتلا به ام اس میشوند؟
نشانههای بیماری ام اس
انواع مختلف بیماری ام اس
چگونه ام اس تشخیص داده میشود؟
روشهای درمان و کنترل ام اس
کنترل نشانهها و تغییر شیوه زندگی
چگونگی تأثیر ام اس بر زندگی روزمره
مراکز و گروههای پشتیبان
بیماری اماس چیست؟
مولتیپل اسکلروزیس یا به اختصار اِماِس، یک بیماری طولانیمدت است که بر سیستم عصبی مرکزی بدن اثر میگذارد. در این بیماری، سیستم دفاعی بدن به اشتباه به پوشش محافظ اطراف رشتههای عصبی که میلین نام دارد، حمله میکند. میلین مانند یک عایق عمل میکند و کمک میکند تا پیامهای عصبی به سرعت و درست منتقل شوند.
وقتی این پوشش آسیب میبیند، ارتباط بین مغز و بخشهای مختلف بدن با مشکل روبرو میشود. این اختلال میتواند نشانههای گوناگونی ایجاد کند؛ مانند تاری دید یا مشکلات بینایی، ضعف در ماهیچهها، سختی در حرکت و راه رفتن، و همچنین عدم تعادل.
علل بروز بیماری اماس
دلیل اصلی بیماری اماس هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما به نظر میرسد ترکیبی از عوامل ارثی و شرایط محیطی در ایجاد آن مؤثر است. برخی از عواملی که میتوانند در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشند عبارتند از:
– سابقه خانوادگی و ژنتیک
– جنسیت فرد
– سن
– شرایط محیطی زندگی
– عفونتهای ناشی از برخی ویروسها
– مصرف دخانیات
– داشتن اضافه وزن در دوران نوجوانی
زمینه ژنتیکی
اماس به خودی خود از والدین به فرزندان منتقل نمیشود، اما ممکن است زمینه ژنتیکی برای ابتلا به آن در خانواده وجود داشته باشد. تحقیقات حاکی از آن است که تعدادی از بیماران مبتلا به اماس، در بین اعضای خانواده یا بستگان خود، یک یا چند نفر دیگر را نیز میشناسند که به این بیماری دچار شدهاند.
جنسیت
خانمها دو تا سه برابر آقایان احتمال دارد به بیماری اماس مبتلا شوند. این تفاوت بین زنان و مردان ممکن است به خاطر نقش هورمونهای زنانه مثل استروژن باشد. استروژن میتواند روی عملکرد سیستم دفاعی بدن اثر بگذارد و باعث شود زنان در برابر بیماریهایی که سیستم ایمنی به خود بدن حمله میکند – مانند اماس – آسیبپذیرتر شوند. علاوه بر این، نوسانات هورمونی در زمان بارداری و پس از تولد نوزاد نیز ممکن است روی سیر بیماری تأثیر داشته باشد. برخی پژوهشها اشاره میکنند که در طول بارداری، نشانههای اماس ممکن است کمتر شود، اما بعد از زایمان، احتمال برگشت و تشدید بیماری بیشتر میشود.
سن
بیماری اماس اغلب در بازه سنی ۲۰ تا ۴۰ سالگی شناسایی میشود. این سالها دورانی است که فرد معمولاً در زمینه کار، روابط اجتماعی و زندگی خانوادگی بسیار فعال و پرتلاش است. بنابراین تشخیص این بیماری در چنین مقطع حساسی میتواند زندگی فرد را به شکل چشمگیری تحت تأثیر قرار دهد. با این وجود، ابتلا به اماس محدود به این سنین نیست و ممکن است در هر دورهای از زندگی، حتی در کودکی یا کهنسالی نیز دیده شود. در کودکان نشانههای بیماری گاهی ملایمتر بروز میکند، اما در افراد مسن ممکن است روند بیماری با سرعت بیشتری پیشرفت کند.
عوامل محیطی
ساکنان مناطقی که فاصله زیادی از خط استوا دارند و کمتر در معرض نور آفتاب هستند، ممکن است با کمبود ویتامین D مواجه شوند و این موضوع میتواند احتمال بروز بیماری اماس را در آنها بیشتر کند. نور خورشید و ویتامین D تأثیر مهمی در کنترل و تعادل سیستم دفاعی بدن ایفا میکنند. کسانی که نزدیک به خط استوا زندگی میکنند، معمولاً آفتاب بیشتری دریافت میکنند، در نتیجه میزان ویتامین D در بدن آنها بالاتر است و خطر ابتلای آنها به اماس پایینتر میباشد. پژوهشها حاکی از آن است که کمبود این ویتامین میتواند منجر به فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی شود و در نهایت، خطر بیماریهای خودایمنی مانند اماس را افزایش دهد. به همین خاطر، بسیاری از متخصصان به افرادی که در معرض خطر هستند پیشنهاد میکنند که میزان ویتامین D بدن خود را آزمایش کنند و در صورت نیاز، از مکملهای مناسب استفاده نمایند.
عفونتهای ویروسی
برخی ویروسها مانند ویروس اپشتینبار (EBV) ممکن است در بروز بیماری اماس تأثیرگذار باشند. این ویروس میتواند واکنش دفاعی بدن را به شکلی غیرعادی تحریک کند، به طوری که سیستم ایمنی به اشتباه به دستگاه عصبی مرکزی حمله میبرد. ویروس اپشتینبار — که عامل بیماری مونونوکلئوز عفونی نیز هست — در بدن بیش از ۹۰ درصد افراد مبتلا به اماس مشاهده شده است. به نظر میرسد این ویروس باعث میشود سیستم ایمنی به طور نامناسبی فعال شود و به غلاف محافظ اطراف رشتههای عصبی (میلین) آسیب برساند. همچنین، عفونتهای ویروسی دیگری مانند ویروس هرپس نیز ممکن است در ایجاد اماس نقش داشته باشند.
سیگار کشیدن
استعمال دخانیات احتمال ابتلا به بیماری اماس را بیشتر میکند و میتواند سرعت پیشرفت این بیماری را نیز بالا ببرد. ترکیبات مضر موجود در سیگار موجب بروز التهاب و صدمه به دستگاه عصبی مرکزی میشوند. همچنین، سیگار کشیدن میتواند میزان تولید پادتنهایی را که به غلاف محافظ رشتههای عصبی (میلین) حمله میکنند، افزایش دهد. پژوهشها حاکی از آن است که خطر ابتلای افراد سیگاری به اماس، حدود دو برابر افراد غیرسیگاری است. به علاوه، مصرف سیگار میتواند نشانههای بیماری را بدتر کند و از تأثیر روشهای درمانی اماس بکاهد.
چاقی در نوجوانی
امروزه داشتن وزن بالا ممکن است احتمال ابتلا به بیماری اماس را بیشتر کند. چاقی میتواند باعث التهاب طولانیمدت در بدن شود و این التهاب روی سیستم ایمنی بدن اثر میگذارد و خطر بروز بیماریهای خودایمنی مثل اماس را افزایش میدهد. از طرف دیگر، چاقی میتواند میزان ویتامین D بدن را نیز پایین بیاورد که این هم یک عامل خطر دیگر برای ابتلا به اماس محسوب میشود. پژوهشها حاکی از آن است که نوجوانان دارای چاقی، دو برابر بیشتر از نوجوانان با وزن مناسب در معرض خطر ابتلا به اماس قرار دارند. بنابراین، حفظ وزن متعادل در دوره نوجوانی و بزرگسالی میتواند به کاستن از این خطر کمک کند.
علائم بیماری اماس
اماس یک بیماری با شرایط ویژه است که میتواند روی قسمتهای گوناگون بدن و کارهای روزانه افراد اثر بگذارد. نشانههای این بیماری در افراد مختلف، متفاوت است و ممکن است گاهی شدیدتر یا خفیفتر شود. شناخت این نشانهها و راههای مراقبت از خود میتواند به بیماران کمک کند زندگی راحتتری داشته باشند. برخی از نشانههای رایج آن شامل این موارد است:
خستگی زیاد
مشکلات بینایی
بیحسی یا سوزنسوزن شدن بدن
ضعف ماهیچهها و گرفتگی عضلات
مشکل در حفظ تعادل و هماهنگی حرکات
اختلال در حرف زدن و بلعیدن
مشکلات مربوط به مثانه و روده
کاهش تمرکز و اختلالات فکری
افسردگی و اضطراب

نشانههای بیماری ام اس میتواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد. این تفاوت به این دلیل است که محل ایجاد آسیب در سیستم عصبی مرکزی در هر شخص فرق میکند.
برخی از رایجترین نشانهها شامل این موارد است:
* احساس خستگی مفرط و سنگین
* تاری دید یا دو بینی
* احساس بیحسی، گزگز یا ضعف در دستها یا پاها
* مشکلاتی در حفظ تعادل و هماهنگی بدن
* سفتی و اسپاسم عضلانی
* مشکلاتی در تمرکز، حافظه یا تفکر
این نشانهها ممکن است بیایند و بروند، یا با گذشت زمان پایدار بمانند. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان چنین علائمی را تجربه میکنید، مهم است که برای بررسی دقیقتر به پزشک مراجعه کنید.
خستگی شدید
خستگی یکی از رایجترین نشانههای بیماری اماس است و گاه میتواند زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. این خستگی با خستگی معمولی فرق دارد؛ چرا که حتی پس از خواب و استراحت کافی هم ممکن است برطرف نشود. افراد مبتلا اغلب در طول روز احساس بیحالی و کمبود نیرو دارند و همین مسئله انجام کارهای ساده روزانه، تمرکز کردن و حتی ارتباط با دیگران را برایشان سخت میکند. خستگی در اماس میتواند دلایل گوناگونی داشته باشد، از جمله التهاب در دستگاه عصبی، ضعف ماهیچهها و عوارض احتمالی داروهای مصرفی.
مشکلات بینایی
بیماری اماس گاهی بر عصب بینایی اثر میگذارد و باعث ایجاد مشکلاتی در دید میشود. این مشکلات میتوانند شامل تاری دید، دوبینی، احساس درد در ناحیه چشم یا حتی از دست دادن موقتی بینایی باشند. این علائم اغلب به خاطر تورم عصب بینایی (که نوریت اپتیک نامیده میشود) پیش میآیند و ممکن است در یک چشم یا هر دو چشم اتفاق بیفتند. بعضی از افراد نیز ممکن است نور را آزاردهنده ببینند یا در تشخیص برخی رنگها دچار مشکل شوند. اگرچه این مشکلات چشمی در بسیاری از موارد پس از مدتی بهبود مییابند، اما در برخی شرایط ممکن است ماندگار شوند.
بیحسی یا گزگز
یکی دیگر از نشانههای شایع بیماری اماس، احساس کرختی، گزگز یا بیحسی در بخشهایی از بدن مانند دستها، پاها یا صورت است. این حالتها به خاطر آسیب دیدن پوشش محافظ رشتههای عصبی (میلین) رخ میدهد و ممکن است گذرا باشند یا برای مدتزیادی ادامه پیدا کنند. گاهی اوقات، این بیحسی میتواند به حدی شدید شود که شخص نتواند از عضو درگیر خود به درستی استفاده کند.
ضعف عضلانی و اسپاسم
ضعف ماهیچهها اغلب زمانی رخ میدهد که عصبهایی که ماهیچهها را هدایت میکنند، آسیب ببینند. این ضعف میتواند روی کارهایی مانند راه رفتن، بلند کردن وسایل و انجام فعالیتهای معمول روزانه اثر بگذارد. همچنین، بسیاری از افراد دچار گرفتگیهای ناگهانی ماهیچه میشوند که به آن اسپاسم عضلانی میگویند. این گرفتگیها ناگهانی و بدون کنترل فرد اتفاق میافتند و گاهی باعث درد، سفت شدن ماهیچه و مشکل در حرکت میشوند.
مشکلات تعادل و هماهنگی حرکتی
بسیاری از افراد مبتلا به بیماری اماس در کنترل حرکات بدن و حفظ تعادل خود دچار مشکل میشوند. این وضعیت میتواند باعث شود فرد نتواند به خوبی تعادلش را حفظ کند، هنگام راه رفتن تلوتلو بخورد و بیشتر از قبل در معرض زمین خوردن قرار بگیرد. دلیل اصلی این مشکلات، آسیب دیدن مخچه و قسمتهایی از دستگاه عصبی است که وظیفه هماهنگسازی حرکات بدن را بر عهده دارند.
اختلالات گفتاری و بلع
برخی از افراد مبتلا به بیماری اماس ممکن است در صحبت کردن و قورت دادن غذا یا مایعات دچار مشکل شوند. این مشکلات میتواند به شکل صحبت کردنِ نامفهوم، حرف زدنِ خیلی آهسته یا کشیدنِ حروف و کلمات بروز کند. علاوه بر این، ممکن است هنگام غذا خوردن یا نوشیدن، احساس خفگی یا سرفههای ناگهانی به وجود آید که این وضعیت خطر ورود ذرات غذا یا مایعات به داخل ریه را بیشتر میکند.
مشکلات مثانه و روده
مشکلات مربوط به دفع ادرار از نشانههای رایج بیماری اماس به شمار میرود. این مشکلات میتواند به شکل نیاز مکرر به دستشویی، ناتوانی در کنترل ادرار یا مشکل در تخلیه مثانه خود را نشان دهد. همچنین بعضی از افراد مبتلا ممکن است با مشکلات گوارشی مانند یبوست یا عدم کنترل در دفع مدفوع نیز روبرو شوند که این مسائل میتواند زندگی روزمره آنها را تحت تأثیر قرار دهد. دلیل اصلی این مشکلات، اغلب اختلال در پیامرسانی صحیح اعصاب بین مغز و دستگاه دفع ادرار یا گوارش است.بیشتر بخوانید: درمان بی اختیاری ادرار و مدفوع با بیوفیدبک در مردان و زنان
اختلالات شناختی
بیماری اماس گاهی اوقات بر تواناییهای فکری و ذهنی فرد تأثیر میگذارد. ممکن است فرد در به خاطر سپردن مطالب مشکل پیدا کند، نتواند به راحتی روی موضوعی تمرکز کند، سرعت فکر کردن و درک اطلاعاتش کم شود یا در پیدا کردن راهحل برای مسائل روزمره با چالش روبهرو گردد. این مشکلات ممکن است کم و جزئی باشند، اما در بعضی افراد نیز امکان دارد شدیدتر شوند و انجام کارهای عادی زندگی را سخت کنند.
افسردگی و اضطراب
بسیاری از افراد مبتلا به بیماری اماس، با احساس افسردگی و اضطراب روبرو میشوند. این حالتها میتواند به دلیل تغییراتی که در مغز رخ میدهد، تأثیر بیماری بر زندگی روزمره یا فشارهای روحی ناشی از کنار آمدن با بیماری ایجاد شود. افسردگی گاهی باعث میشود فرد احساس ناامیدی کند، انگیزهاش را از دست بدهد و کیفیت زندگیاش کاهش یابد. استفاده از داروهای مناسب، صحبت با روانشناس و پشتیبانی اطرافیان میتواند به بهبود این شرایط کمک کند.
انواع بیماری اماس
سه گونه اصلی بیماری اماس وجود دارد که هر کدام، اثرات متفاوتی بر افراد میگذارند. پزشک متخصص مغز و اعصاب ممکن است برای تشخیص نوع اماس شما، لازم باشد علائم و نتیجه آزمایشهایتان را برای یک دوره زمانی بررسی و پیگیری کند.
| نوع | چگونه علائم ممکن است بیمار را تحت تاثیر قرار دهد |
عودکننده-بهبودیابنده (Relapsing-remitting) | علائم بیمار به صورت دورهای تشدید میشود (عود) و سپس بهبود مییابد یا از بین میرود (بهبودی). با گذشت زمان، این نوع اغلب به MS پیشرونده ثانویه تبدیل میشود. |
پیشرونده ثانویه | علائم شما به طور مداوم وجود دارد و به تدریج بدتر میشود. این نوع MS ممکن است پس از نوع عودکننده-بهبود یابنده ایجاد شود. |
پیشرونده اولیه | علائم شما به تدریج بدتر میشود و دورههایی که در آن بهبودی رخ دهد، وجود ندارد. این نوع کمتر از دو نوع دیگر شایع است. |
تشخیص بیماری اماس
تشخیص بیماری اماس میتواند سخت باشد، چون هیچ آزمایش اختصاصی برای تأیید قطعی آن وجود ندارد. معمولاً پزشکان چند روش را با هم ترکیب میکنند تا به نتیجه برسند:
– **معاینه عصبی**: در این بخش، پزشک کارکرد مغز و اعصاب را بررسی میکند. ممکن است از شما بخواهد حرکتهایی انجام دهید یا به پرسشهایی پاسخ دهید تا سلامت سیستم عصبیتان ارزیابی شود.
– **تصویربرداری امآرآی**: این روش برای دیدن ضایعات احتمالی در مغز و نخاع به کار میرود. امآرآی میتواند پلاکها یا اسکارهای ناشی از اماس را نشان دهد.
– **آزمایش پتانسیل برانگیخته**: سرعت انتقال پیامهای عصبی در این آزمایش سنجیده میشود تا آسیبهای احتمالی عصبها شناسایی شود.
– **آزمایش مایع مغزی-نخاعی**: با بررسی این مایع، نشانههای التهاب مرتبط با اماس جستجو میشود. این کار به تشخیص بیماری و کنار گذاشتن شرایط مشابه دیگر کمک میکند.
– **آزمایش خون**: از این طریق بیماریهای دیگری با نشانههای نزدیک به اماس — مانند لوپوس یا بیماری لایم — بررسی و رد میشوند.
درمان بیماری اماس
در حال حاضر، درمان کاملی که بیماری اماس را ریشهکن کند وجود ندارد. اما روشهای درمانی مختلفی در دسترس هستند که میتوانند سرعت پیشرفت بیماری را کاهش دهند و به کنترل علائم آن کمک کنند. برخی از این روشهای درمانی شامل موارد زیر میشوند:
داروهای اصلاحکننده بیماری (DMTs)
کورتیکواستروئیدها
درمانهای کنترل علائم
فیزیوتراپی و کاردرمانی
رواندرمانی و مشاوره
داروهای اصلاحکننده بیماری (DMTs)
این داروها با هدف کم کردن دفعات برگشت بیماری و آهسته کردن سرعت پیشرفت آن تجویز میشوند. داروهایی مانند اینترفرونها (مثل آوونکس و بتاسرون) به قویتر کردن سیستم دفاعی بدن و کم کردن التهاب کمک میکنند. گلاتیرامر استات (کوپاکسون) نیز مانع از حمله سیستم ایمنی به پوشش سلولهای عصبی میشود. داروهای نوینتری مانند ناتالیزوماب (تایسابری) و اکریلیزوماب، تأثیر قویتری در کاهش التهاب داشته و در کنترل شدت بیماری نقش مؤثری ایفا میکنند.
کورتیکواستروئیدها
در زمانهایی که بیماری شدت میگیرد، پزشکان اغلب داروهایی از خانواده کورتون مانند متیلپردنیزولون را از طریق رگ به بیمار میدهند. این داروها با کم کردن ورم و التهاب در سیستم عصبی، باعث میشوند نشانههای بیماری سریعتر بهتر شوند. اما باید توجه داشت که استفاده از این داروها برای مدت طولانی میتواند عوارضی مانند بالا رفتن فشار خون، مشکل در خواب و نوسانات روحیه به همراه داشته باشد.
درمانهای علامتی
از آنجا که بیماری اماس نشانههای گوناگونی دارد، پزشکان برای مدیریت این نشانهها از داروهای مختلفی بهره میبرند. برای مثال، برای کاهش گرفتگی و انقباض عضلات، دارویی مثل باکلوفن مورد استفاده قرار میگیرد. اگر بیمار با احساس خستگی دائم و شدید روبرو باشد، ممکن است داروهای ضد افسردگی یا داروهای تحریککننده فعالیت مغز برای او تجویز شود. همچنین داروهایی وجود دارند که به بهتر کار کردن مثانه و رودهها کمک میکنند.
فیزیوتراپی و کاردرمانی
افراد مبتلا به بیماری اماس اغلب در حفظ تعادل، هماهنگی حرکات و قدرت ماهیچهها با چالش روبرو هستند. در این زمینه، فیزیوتراپی با آموزش حرکات و تمرینات ویژه میتواند نقش مفیدی ایفا کند. از سوی دیگر، کاردرمانی نیز به این افراد کمک میکند تا با وجود سختیها و محدودیتهای جسمی، کارهای روزانه خود را به بهترین شکل انجام دهند و در زندگی شخصی خود مستقلتر باشند.
رواندرمانی و مشاوره
زندگی همراه با بیماری اماس گاهی احساسات و عواطف فرد را تحت تأثیر قرار میدهد. برخی از افراد مبتلا ممکن است دچار نگرانی، غم یا فشار روانی شوند و این موضوع بر زندگی روزمره آنها اثر بگذارد. در این شرایط، صحبت با یک رواندرمانگر میتواند به مدیریت بهتر احساسات و سازگاری با شرایط بیماری کمک کند. همچنین مشاوره، چه به صورت خصوصی و چه در جمع افراد با شرایط مشابه، پشتیبانی عاطفی خوبی برای بیماران فراهم میکند.

ورزش کردن به طور منظم میتواند به کنترل بهتر نشانههای بیماری اماس کمک کند.
مدیریت علائم و سبک زندگی
پیروی از یک شیوه زندگی درست میتواند کیفیت زندگی کسانی که با بیماری اماس زندگی میکنند را بهتر کند. در ادامه چند پیشنهاد ساده و کاربردی آورده شده است:
**ورزش کردن به طور مرتب:** انجام فعالیتهایی مثل یوگا، شنا یا راه رفتن میتواند به قویتر شدن ماهیچهها و بهتر شدن تعادل بدن بینجامد. ورزش همچنین از احساس خستگی زیاد کم میکند و حال روحی را بهتر میکند.
**تغذیه مناسب:** خوردن مواد غذایی که سرشار از آنتیاکسیدان، ویتامین D و امگا-۳ هستند، میتواند سودمند باشد. برخی افراد ممکن است با دنبال کردن برنامههای غذایی ویژهای مانند رژیم سوانک، احساس بهبودی بیشتری داشته باشند.
**کنترل فشارهای روانی:** به کار بستن روشهایی مانند مراقبه (مدیتیشن) و نفسهای آرام و عمیق میتواند استرس را کمتر کند. از آنجا که تنشهای عصبی میتوانند نشانههای اماس را بدتر کنند، مدیریت آنها اهمیت زیادی دارد.
**دوری از سیگار:** مصرف سیگار میتواند سرعت پیشرفت بیماری را افزایش دهد. ترک سیگار گامی مهم برای حفظ و بهبود سلامت فرد بیمار است.
تأثیر بیماری اماس بر زندگی
بیماری اماس میتواند زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد، اما با مراقبت و برنامهریزی درست، بسیاری از افراد مبتلا میتوانند زندگی خوب و پویایی داشته باشند. همراهی و پشتیبانی اطرافیان و کادر درمان، کمک بزرگی برای بهتر شدن شرایط زندگی این بیماران است. گاهی ممکن است استفاده از ابزارهایی مثل عصا، واکر یا صندلی چرخدار برای جابهجایی راحتتر لازم باشد. همچنین، گاهی ایجاد تغییراتی کوچک در خانه یا محل کار میتواند انجام کارهای روزمره را آسانتر کند.
منابع حمایتی
زندگی با بیماری اماس میتواند هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی سخت باشد. در این مسیر، پشتیبانی اطرافیان میتواند به افراد مبتلا کمک کند تا بهتر با شرایط خود سازگار شوند. برخی از راههای دریافت این حمایت عبارتند از:
– **گروههای همدل:** حضور در جمع افرادی که شرایط مشابهی دارند، باعث میشود بیمار احساس تنهایی نکند و تجربیات خود را به اشتراک بگذارد.
– **مشاوره تخصصی:** صحبت با یک مشاور میتواند در کنترل استرس و نگرانیهای ناشی از بیماری مؤثر باشد.
– **نهادهای مرتبط:** مؤسساتی مانند انجمن اماس معمولاً اطلاعات و راهنماییهای کاربردی را در اختیار بیماران قرار میدهند.
اماس بیماری پیچیدهای است که برای تشخیص و درمان به نگاهی همهجانبه نیاز دارد. با این حال، پیشرفتهای جدید در زمینه درمان و کنترل نشانههای بیماری، امیدبخش است. بالا بردن آگاهی و دسترسی به منابع کمکی، میتواند به بیماران کمک کند تا زندگی بهتری را در کنار این بیماری تجربه کنند.
